Tekst Ruben Murk

Forensisch grondonderzoek kan helpen bij het oplossen van een groot aantal verschillende misdrijven. Grondanalyse kan iets zeggen over de schade die criminelen veroorzaken als zij  drugsafval vermengen met mest en laten uitrijden over het land. En vergelijkend onderzoek kan duidelijkheid geven over de overeenkomsten tussen de grond onder de schoen van een verdachte en de grond op een plaats delict.

"Er is veel innovatie op het gebied van forensisch grondonderzoek, maar grond en milieu zijn overal anders. Problemen die hier niet spelen, spelen elders wel."

Lida van den Eijkel is forensisch milieuonderzoeker bij het Nederlands Forensisch Instituut (NFI). Zij publiceerde onlangs het boek Soil in Criminal and Environmental Forensics, met ruim 20 bijdragen van forensisch onderzoekers van over de hele wereld die zich bezighouden met onderzoek van grond.

“Er is veel innovatie op het gebied van forensisch grondonderzoek, maar grond en milieu zijn overal anders. Problemen die hier niet spelen, spelen elders wel. Neem bijvoorbeeld Spanje. Daar is het veel droger en dat betekent dat grond daar niet zo goed aan schoenen plakt als hier, dat maakt het sporenonderzoek daar veel lastiger  legt Van den Eijkel uit. “Voor je conclusies over schade aan de bodem of de herkomst van een grondspoor moet je het plaatselijke milieu goed kennen, maar er is toch zoveel gezamenlijks dat je veel van elkaar kan leren. Iedere forensisch onderzoeker heeft dezelfde vragen over bemonstering en analysetechnieken. Er komen ook steeds meer methoden om direct in het veld te meten, die zijn voor iedereen interessant.”

EAFS 2012

In 2012 vond in Den Haag de zesde editie van de European Academy of Forensic Science Conference 2012 (EAFS 2012) plaats. Forensisch onderzoekers uit de hele wereld kwamen toen bijeen om kennis uit te wisselen over hun vakgebied en deel te nemen aan lezingen en workshops. Ook Forensic Soil was een thema, vertelt de milieuonderzoeker die verantwoordelijk was voor de organisatie van dit deel van de conferentie.

Van den Eijkel: “Toen is ook het idee ontstaan voor het boek. We hadden 34 lezingen, 18 posterpresentaties en een workshop. Deze bijdragen wilden we bundelen, zodat vakgenoten van elkaar kunnen leren. Dat heeft nu geresulteerd in dit boek, dat ook interessant is voor andere forensische vakgebieden.”

“Bij het milieuonderzoek kijk je welke stoffen je aantreft in grond. Afvalstoffen verwerken kost geld en dat zorgt ervoor dat bijvoorbeeld bedrijven frauderen door die te lozen in de grond.”

Drie soorten grondonderzoek

De milieuonderzoeker onderscheidt drie belangrijke soorten forensisch grondonderzoek. “Sporenonderzoek, milieuonderzoek en archeologisch onderzoek. Bij sporenonderzoek vergelijk je grond op overeenkomsten. Dus bijvoorbeeld grond onder de schoen van een verdachte met de grond in een park waar iemand is vermoord”, legt Van den Eijkel uit.

“Bij het milieuonderzoek kijk je welke stoffen je aantreft in grond. Afvalstoffen verwerken kost geld en dat zorgt ervoor dat bijvoorbeeld bedrijven frauderen door die te lozen in de grond.” Bij forensisch, archeologisch grondonderzoek draait het om verteringsprocessen. “Je wilt weten hoe een afbraakproces is verlopen. Dat kan iets zeggen over hoe lang een stoffelijk overschot al in de grond ligt. Het mooie is dat je bij het NFI voor al deze soorten onderzoek terecht kan. Grondsporen kan je laten onderzoeken bij Niet-Humane Biologische Sporen, bij delicten waarin bodemverontreiniging een rol speelt ga je naar Milieuonderzoek en bij lijkvindingen zijn er de forensisch archeologen.”

Boek te bestellen bij Springer

Het boek is ook aan de hand van deze drie soorten forensisch grondonderzoek opgebouwd. “We hebben hele mooie bijdragen, onder meer van Braziliaanse, Australische en Russische wetenschappers. Zo vertellen de Brazilianen in het boek hoe ze met satellietfoto’s en GIS illegale mijnbouw in kaart hebben gebracht en de Russen gaan in op hun opleiding en wijze van rapporteren.”

Het boek is onlangs verschenen bij uitgeverij Springer.