Tekst Ruben Murk

Een inbreker wordt in de woning waar hij inbreekt, gestoken door een mug. Geïrriteerd slaat hij de mug tegen de muur dood. Kunnen forensisch onderzoekers daaruit DNA van de dader veiligstellen?

Bij het NFI is ook nog nooit een mug of bloed uit een mug binnengekomen voor DNA-onderzoek.

Regelmatig krijgt en beantwoordt het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) publieksvragen. En af en toe zitten daar opmerkelijke vragen tussen, die zelfs onze onderzoekers aan het denken zetten. Zo ook de vragen van een student aan de Universiteit Leiden over bloed, muggen en DNA-onderzoek. We zetten ze hieronder - de vragen en de antwoorden - op een rijtje.

Wordt er op dit moment al gebruik gemaakt van op een plaats delict aanwezige muggen bij forensisch onderzoek in Nederland?

Er wordt op dit moment geen gebruik gemaakt van bloed in muggen bij forensisch DNA-onderzoek in Nederland. Bij het NFI is ook nog nooit een mug of bloed uit een mug binnengekomen voor DNA-onderzoek.

Is het in theorie mogelijk om DNA uit muggen te verkrijgen?

Wetenschappers hebben aangetoond dat het mogelijk is om een DNA-profiel te verkrijgen van menselijk bloed uit een mug. De DNA-kits waarmee de DNA-deskundigen bij het NFI werken verkrijgen alleen DNA-profielen uit menselijk-DNA. Als onderzoek aan bloed uit een mug een DNA-profiel oplevert, dan weten we dus dat het om menselijk DNA gaat en niet om het DNA van de mug zelf.

Er zijn ook voorbeelden van zaken waar DNA uit andere insecten (larven) is geïsoleerd of uit de uitwerpselen van vliegen (deze kunnen lijken op kleine bloedspatjes). Dergelijk onderzoek heeft sporadisch ook op het NFI plaatsgevonden.

Kan menselijk DNA verkregen uit muggen als geldig bewijsmateriaal aangevoerd worden in Nederland?

Omdat we er geen ervaring mee hebben, weten we ook niet of de rechter bloed uit een mug als geldig bewijsmateriaal zou beschouwen. Voordat nieuwe methodes worden ingezet, valideert het NFI deze uitgebreid.

Wat zijn de eisen waar dit bewijsmateriaal aan moet voldoen?

Of het bloed in een mug bewijsmateriaal is, staat niet zonder meer vast. Bij forensisch onderzoek gaat het om de zogenoemde delictgerelateerdheid van een spoor. Als iemands bloed in een mug zit die zich op een plaats delict bevindt, betekent dit dan dat die persoon op de plaats delict was? Of kan een mug iemand steken en daarna wegvliegen en op een plaats delict terechtkomen? Als dit laatste het geval is dan hoeft het bloed in de mug niet van een verdachte afkomstig te zijn.

"Als iemands bloed in een mug zit die zich op een plaats delict bevindt, betekent dit dan dat die persoon op de plaats delict was?"

Is er toekomst voor het gebruik van muggen binnen het forensisch onderzoek in Nederland?

Het forensisch DNA-onderzoek heeft de afgelopen 25 jaar ontzettend grote ontwikkelingen doorgemaakt. Het is daardoor niet uitgesloten dat er in de toekomst ook een keer DNA uit een mug wordt onderzocht. Voordat dit in een echte zaak kan worden gebruikt dient het onderzoek wetenschappelijk onderbouwd en gevalideerd te zijn. Mogelijk gebeurt dit in de toekomst. Binnen het NFI wordt daar op dit moment echter niet aan gewerkt.