Tekst Ruben Murk
Het was voor Rolf Ypma een heel bewuste keuze om bij het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) aan de slag te gaan als data scientist. “Bij heel veel bedrijven vragen ze je vooral om er voor te zorgen dat mensen meer op jouw banners klikken en om zo meer inkomsten binnen te halen. Ik wilde juist meer inhoud, dat je echt iets doet dat goed is voor de samenleving.”
"Een strafzaak is precies wat je denkt dat het is: echt zware dingen zoals moord."
De big data analysten bij het NFI werken aan analyses en visualisaties voor voornamelijk politie en het Openbaar Ministerie (OM). “We doen strafzaken, projecten en onderzoek. En een strafzaak is precies wat je denkt dat het is: echt zware dingen zoals moord”, vertelt Ypma.
Hij vervolgt: “Er zijn bijvoorbeeld stukken bewijs gevonden en dat moeten wij als NFI interpreteren en er een uitspraak over doen. Wat dat bewijs precies zegt en in hoeverre dat voor of tegen de verdachte spreekt.” Dat koppelen Ypma en zijn collega’s terug aan de opdrachtgevers, meestal dus politie en OM. De rapportages die het NFI opstelt, worden regelmatig gebruikt in de rechtszaal, waarbij de rechter de bewijsmiddelen weegt.
Mobieltjes en kentekens
Maar ook aan de opsporingskant werken Ypma en zijn collega’s mee. “Als de politie bijvoorbeeld heel veel data heeft verzameld en ze kunnen er eigenlijk niet meer mee uit de voeten, dan komen wij langs om de informatie inzichtelijker te maken. We helpen ze daarbij en voeren ook analyses uit om het opsporingswerk van de politie te ondersteunen.”
Neem bijvoorbeeld mobieltjes. Tegenwoordig gaat bijna niemand meer de deur uit zonder er eentje op zak te hebben. “Voor criminelen is dat niet anders. Ze hebben er vaak zelfs meer dan één. Daar kun je heel veel gegevens over opvragen. Bijvoorbeeld over waar die mobieltjes zijn geweest en wat dat zou kunnen betekenen”, licht Ypma toe.
“Dat kun je combineren met andere gegevens zoals kentekenregistraties of andere gegevens over waar criminelen vaak komen of wie hun contactpersonen zijn. Daarmee kun je een heel beeld op bouwen, een patroon van die mensen, hoe ze zich bewegen en daar mogelijk interessante dingen uithalen.”
"Criminelen hebben vaak meer dan één mobieltje op zak. Daar kun je heel veel gegevens over opvragen. Bijvoorbeeld over waar die telefoons zijn geweest en wat dat zou kunnen betekenen."
Maatwerk en teamwork
Het werk van de data scientists bestaat voornamelijk uit het bieden van maatwerk voor de klanten. “Het kost altijd veel tijd om alle informatie goed bij elkaar te krijgen en netjes in een database te stoppen. Voor het echte analysewerk zijn er allerlei open source-tools die we kunnen gebruiken. Denk bijvoorbeeld aan Python en alle libraries die daaraan vastzitten. We gebruiken bij onze analyses allerlei technieken, van traditionele statistiek tot Machine Learning.”
Ypma wijst erop dat behalve de technische kant van het werk, het ook belangrijk is om in een team te kunnen werken. “Niet iedereen kan dat, maar hier is dat echt heel belangrijk. Je moet kritiek kunnen geven, maar ook kunnen krijgen. Daarbij, omdat het forensisch is, moet je ook echt betrouwbaar zijn. Je werkt hier met vertrouwelijke gegevens, dus daar moet je je wel echt bewust van zijn.”
