Tekst Menno Groenewegen
Foto NFI
Prof. dr. ing. Zeno Geradts, senior digitaal deskundige bij het NFI, is begin vorig jaar unaniem gekozen tot president van ‘the American Academy of Forensic Sciences’ (AAFS) tijdens het jaarlijks terugkerend congres. Nu, een jaar later, geeft Geradts deze prestigieuze titel door aan zijn opvolger, dr. Jeri Ropero Miller. Wat rest is een leven met de eretitel ‘Past President’. Wat heeft een jaar presidentschap Geradts opgeleverd en wat heeft hij bereikt?
Als één van de grootste verenigingen op het forensisch gebied, met wereldwijd leden uit meer dan 70 landen, richt de AAFS zich op het stimuleren van forensisch onderzoek, onderwijs en het borgen van de wetenschappelijke kwaliteit. Maar waarom wordt een Europeaan lid en nu zelfs president van deze vereniging, die zich met name richt op het forensische vakgebied in Noord-Amerika?
“De toenmalig directeur van het NFI vond het belangrijk dat het NFI goed aangesloten zou zijn”
Internet nog in de kinderschoenen
“In 1997 was ik als gast bij een AAFS-bijeenkomst aanwezig in New York. Het internet was net in opkomst en ik zou daar een workshop geven over hoe je dat kunt doorzoeken”, lacht Geradts. “Dat is nu niet meer voor te stellen, maar het internet stond écht nog in de kinderschoenen. En daarmee ook het digitaal forensisch onderzoek. "De toenmalig directeur van het NFI, dr. Wim Sprangers, vond het belangrijk dat het NFI goed aangesloten zou zijn bij deze ontwikkelingen die hun oorsprong in Amerika hadden, dus werd Geradts lid. “Zeker in Amerika heeft een lidmaatschap van de AAFS meerwaarde voor een forensisch deskundige. Niet iedereen kan zomaar lid worden, het geeft je forensische deskundigheid daar extra status.”
In het begin was er bij de AAFS geen aparte sectie die zich met digitale forensische technieken bezighield. “Maar in 2008 gingen de ontwikkelingen in de digitale wereld al zo snel dat ik met een paar anderen besloten heb de sectie Digital & Multimedia Sciences op te richten. Daar komen deskundigen samen die zich bezighouden met alle mogelijke technieken voor digitaal forensisch onderzoek in strafzaken. Een boeiende wereld die razendsnel in beweging is.”
Crossing borders
Februari jl. vond weer de jaarlijkse AAFS-conferentie plaats in Anaheim (Amerika) met als thema ‘Crossing Borders’. Met de ongeveer 4.000 deelnemers werd gekeken naar mogelijkheden om meer en beter internationaal samen te werken in alle verschillende forensische deskundigheidsgebieden. Allerlei sprekers, workshops en wetenschappelijke publicaties binnen dit thema waren op het AAFS-congres te zien en te beluisteren [zie PDF met complete programma].
Vanuit het NFI stonden diverse sprekers op het programma. Zo heeft Geradts een presentatie gegeven over het gebruik van Artificial Intelligence bij forensisch onderzoek en hoe deepfake-video’s worden getraceerd in de Discovery Cube museum in Orange County. Directeur Wetenschap en Techniek van het NFI, Annemiek de Vries nam de aanwezigen in een andere workshop mee hoe het R&D-programma bij het NFI is georganiseerd. Er waren bij deze conferentie meerdere presentaties vanuit Nederland, waaronder nog andere NFI-ers, waarbij veel informatie werd veel gedeeld rondom nieuwe methodes en ontwikkelingen op forensisch gebied.
"De beruchte Golden State Killer is ontmaskerd door in deze databases te zoeken"
Openbare DNA-databases
Een van de interessante thema’s was de ontwikkeling waarbij openbare DNA-databases worden ingezet om via mogelijke familierelaties te speuren naar verdachten. “Mensen staan daar vrijwillig hun DNA af om te onderzoeken waar hun voorouders vandaan komen. De beruchte Golden State Killer is ontmaskerd door in deze databases te zoeken. Het is interessant om deze ontwikkelingen van dichtbij mee te maken en een idee te krijgen wat dat voor ons werk in Nederland zou kunnen betekenen”, aldus Geradts.
In Amerika is speciale wetgeving aangenomen om gebruik te kunnen maken van deze particuliere DNA-databanken voor forensisch onderzoek. In Europa en Nederland is dergelijke wetgeving nog niet op korte termijn te verwachten. Er zal hier eerst een maatschappelijk debat gevoerd moeten worden over de ethische vraagstukken die hier mee gemoeid zijn.
“Samenwerken, kennisdelen en leren van elkaar is waar de AAFS zich op richt met hun congressen, workshops en internationale werkbezoeken. Het gaat ons echter niet alleen om het ophalen van kennis”, zegt Geradts. “Zoals afgelopen jaar bij ons bezoek in Brazilië. Daar proberen we juist kennis en ervaring over te brengen aan de mensen daar. Het forensisch onderzoek in Europa en Noord-Amerika is op een bijna elk terrein verder ontwikkeld dan in Brazilië.”
"In Brazilië zijn de verschillen zijn per geografisch gebied enorm"
“Kennis die voor ons gemeengoed is, ontbreekt daar vaak nog. Zo heeft Brazilië bijvoorbeeld nog geen DNA-databank waarmee DNA-sporen van mogelijke verdachten kunnen worden vergeleken. Verder zijn de verschillen per geografisch gebied enorm. Zo is er in Sao Paulo bijvoorbeeld weinig geld om een forensisch laboratorium draaiende te houden, terwijl we in Brasilia echt hele dure apparaten als CT-scanners in forensische laboratoria hebben zien staan. Die hebben we bij het NFI echt niet tot onze beschikking.”
AI en Big Data in Brazilië
Wat in Brazilië verder opviel, was dat ze daar serieus willen inzetten op het gebruik van Artificial Intelligence en Big Data. “We hebben hierover met de toenmalig minister van Justitie Mauro gesproken. Ze willen het in gaan zetten bij de bestrijding van zware criminaliteit, zoals de circa 70.000 moorden (veelal op vrouwen) per jaar, waaronder relatief veel vrouwelijke slachtoffers. Er is best veel data beschikbaar, van onder andere telefoontaps en in beslag genomen digitale apparatuur, maar eerst zal de basis op orde moeten zijn in het hele land, wil je daar profijt van gaan hebben.”
“Er was een enorme aanval op het forensische veld in Amerika over forensische rapporten die niet zouden kloppen"
Unaniem gekozen tot president
Na ruim twintig jaar in diverse functies bij de AAFS werd Geradts vorig jaar unaniem gekozen tot President. In deze functie is Geradts de pleitbezorger voor de belangen van de forensische beroepsgroep in Noord-Amerika en gesprekpartner van Congresleden en leden van Huis van Afgevaardigden als het gaat om forensisch onderzoek. “Het was verre van saai, het afgelopen jaar”, kijkt Geradts terug.
“Er was een enorme aanval op het forensische veld in Amerika over forensische rapporten die niet zouden kloppen. Verder speelde daar ook nog de opiatencrisis in alle hevigheid en waren er zorgen of de financiering voor de crimelabs wel op orde zou blijven. Allemaal punten waar je president van de AAFS namens de beroepsgroep naar voren stapt en in gesprek gaat met politiek en andere belangengroepen.”
Naast alle hectiek en actualiteit, is de AAFS onder leiding van Geradts ook begonnen met het opzetten van ‘the American Standard Board’, een instantie die forensische onderzoeksprocessen (gratis) certificeert, om zo duidelijk te maken dat de kwaliteit van het onderzoek gewaarborgd is.
“Het is goed om vanuit het NFI bij de AAFS aansluiting hebben, zodat we van elkaar op de hoogte zijn welke ontwikkelingen er spelen en we elkaar over en weer kennen. Het niet zo dat Amerika of Europa vooroploopt bij innovaties, maar we kunnen elkaar prima verder helpen en ondersteunen.”
