Tekst Fleur Kortenbach
In de nacht van zondag 12 april op maandag 13 april 2015 gaat er een bom af bij een woonboot in Wormer. Volgens ooggetuigen was er eerst een brand op de boot voordat de klap volgde. Bij de explosie aan de voorzijde van het schip komt de 53-jarige eigenaar van het schip om het leven, zijn 51-jarige vrouw raakt zwaargewond.
“We kregen op maandagochtend 13 april een verzoek om naar Wormer te komen omdat daar een bom was afgegaan. Maar omdat wij middenin het explosievenonderzoek zaten van de MH17-ramp, hadden we daar op dat moment geen tijd voor”, vertelt Jan Dalmolen, wetenschappelijk onderzoeker bij team Explosies en Explosieven. “Normaal gesproken gaan we altijd in op zo’n verzoek om te assisteren bij het veilig stellen van sporen voor ons onderzoek. Gelukkig konden we met de Explosieven Opruimingsdienst (EOD) tot een bemonsteringstrategie komen die zowel veilig was voor hen en toch nog sporen opleverde om de toedracht te achterhalen.
“Het betrof een, voor ons, bekend explosief mengsel"
Spoed
In eerste instantie waren er aanwijzingen dat het een ‘motorbende’-gerelateerde afrekening zou zijn. “De broer van het slachtoffer stond namelijk op hetzelfde adres ingeschreven en beide broers waren kortstondig lid geweest van een motorbende. Op de kade bij de woonboot gaf de broer ook aan dat hij dacht dat de bom voor hem bedoeld was”, legt Dalmolen uit.
“De componenten van de hoofdlading van de bom was binnen een dag bekend”, vervolgt Dalmolen. “Het betrof een, voor ons, bekend explosief mengsel van ammoniumnitraat-kunstmest, aluminiumpoeder en nitromethaan. Deze informatie is weer direct teruggekoppeld aan de EOD, omdat dit veiligheid technisch gezien belangrijke informatie is voor de ‘ruimers’. Op dat moment wisten we wel de exacte samenstelling, maar nog niet in welke verhoudingen het was gemengd.
Vrij snel na de aanslag boekte ook de deskundigen van het team Vingersporen een succes. Op een ‘battery pack’ die was achtergelaten op de plaats delict werden vingersporen gevonden die de politie op het spoor brachten van een 26-jarige verdachte uit Purmerend. Op 28 april 2015 werd deze verdachte door de politie aangehouden op verdenking van het plegen van een aanslag.
Demonteren
“Het door de EOD gedemonteerde explosief dat niet was afgegaan hebben we hier bij het NFI nader onderzocht. Bij explosieven uit een fabriek ken je de gevaren en weet je hoe het werkt. Nu ging het om een geïmproviseerde (zelfgemaakte) explosieve constructie waarvan je niet weet wat er in zit en hoe het reageert”, vervolgt Dalmolen. “Dat is een onderdeel in het onderzoek aan explosieven dat altijd heel zorgvuldig moet gebeuren en wat niet zonder reden wordt gedaan in onze onderzoeksbunker. Terwijl de EOD de bom verder aan het demonteren was ten behoeve van ons onderzoek, stonden buiten de bunker de brandweer en een ambulance voor alle zekerheid paraat voor als er iets mis zou gaan. De EOD heeft de bom in de bunker veilig kunnen demonteren waarna wij alle losse onderdelen apart hebben kunnen onderzoeken.”
Het was wat je noemt een huis, tuin en keukenexplosief. Wel knap gemaakt en met chemicaliën en onderdelen waar iedereen aan kan komen. Zo was er bij één ontsteker gebruik gemaakt van een kerstboomlampje. Dat zie je vaker bij zelfgemaakte explosieven, zoals bijvoorbeeld bij geïmproviseerde constructies van terroristen. In het kersboomlampje zat de zeer gevoelige explosieve stof ETN. Dit is relatief simpel te maken uit makkelijk verkrijgbare grondstoffen. Hiervoor vind je legio recepten op bijvoorbeeld YouTube waarin ze je ook nog een handleiding geven hoe het moet.
“We zijn heel erg van elkaar afhankelijk “
“In deze zaak hebben we goed samengewerkt met de politie Noord-Nederland en de EOD. We zijn in dit werk heel erg van elkaar afhankelijk. De EOD heeft heel erg met ons meegedacht in dit onderzoek. Wij werken veel samen met de EOD, wij leren van hen op het gebied van wapens en munitie en wij trainen hen op forensisch gebied”, legt Dalmolen uit.
Al met al heeft het forensische onderzoek in deze zaak ongeveer 4 maanden geduurd. Hierbij is de woonboot van onder tot boven onderzocht op zoek naar sporen, is het tweede explosief (dat niet was afgegaan) bij het NFI onderzocht en ook de kleding van beide slachtoffers en het lichaam van het dodelijk slachtoffer.
Geen vragen
“Tijdens de rechtszaak zijn er helemaal geen vragen geweest over onze uitspraak dat de explosieve constructie die intact is achtergebleven deugdelijk was (en dus ook tot ontploffing had kunnen worden gebracht), dit hadden we wel verwacht. Daar maak ik uit op dat het wel goed zat met de kwaliteit van ons onderzoek en onze rapportage”, zegt Dalmolen met een glimlach.
De inmiddels 28-jarige verdachte is door het gerechtshof in Amsterdam in september 2017 veroordeeld tot een celstraf van achttien jaar. Hij werd schuldig bevonden aan het plegen van een aanslag met een zelfgemaakt explosief op de woonboot in Wormer. Hij had toegegeven dat hij de aanslag heeft gepleegd maar zich in de boot had vergist. Het eigenlijke doelwit was de woonboot van een man die zijn zusje zou hebben verkracht, die ergens anders langs de kade lag.
