Tekst Ruben Murk

Stel: De politie vindt bij een huiszoeking bij een verdachte meer dan honderd brandmelders. Heeft de verdachte gewoon een lucratief handeltje of kan er meer aan de hand zijn?

"Het boek gaat onder meer in op wat radioactief en nucleair materiaal is, welke methodes er zijn om het materiaal op te sporen, de illegale smokkel, persoonlijke bescherming en de forensische aspecten."

De internationale politieorganisatie Interpol bracht eind januari de handleiding ‘Radiological and Nuclear Terrorism’ uit voor instanties die als eerste op een plaats delict (kunnen) komen als er misdrijven zijn gepleegd met nucleaire of radioactieve materialen. Stralingsdeskundige Jan Dalmolen van het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) schreef mee.

Samenwerking

Interpol en het NFI werken al langer samen. Zo levert het NFI software voor de identificatie van vermiste personen (Bonaparte). Maar deskundigen geven bijvoorbeeld ook trainingen op het gebied van nuclear forensics. “We zijn in 2012 benaderd met de vraag of we wilden meeschrijven aan de handleiding”, legt Dalmolen uit.

Voor het handboek kwamen nucleair deskundigen van over de hele wereld een week bij elkaar in het hoofdkantoor van Interpol in Lyon. Het boek gaat onder meer in op wat radioactief en nucleair materiaal is, welke methodes er zijn om het materiaal op te sporen, de illegale smokkel, persoonlijke bescherming en de forensische aspecten. “Daarbij moet je denken aan twee aspecten: hoe voorkom je dat je sporen op een plaats delict vernietigt? En wat kunnen aanwijzingen zijn dat je te maken kunt hebben met een nucleair of radiologisch incident?”

"Als iemand 100 brandmelders heeft liggen, dan praat je wel over een behoorlijke hoeveelheid 241-Americium. Daarmee kun je wel schade aanrichten."

Brandmelders

Dat brengt ons terug bij de brandmelders. Dat hoeft helemaal niet verdacht te zijn of lijken, maar het kan wel een aanwijzing voor de opsporing zijn. “Brandmelders bevatten een kleine hoeveelheid 241-Americium, een radioactief materiaal. Dat geeft straling af die niet ver reikt en ongevaarlijk is. Als er rook in de brandmelder komt, wordt de straling onderbroken en gaat de brandmelder af”, vertelt Dalmolen.

Hij vervolgt: “Als iemand 100 brandmelders heeft liggen, dan praat je wel over een behoorlijke hoeveelheid 241-Americium. Daarmee kun je wel schade aanrichten.” Maar er kunnen meer aanwijzingen. “Waarom zou iemand bijvoorbeeld loodplaten – die eveneens gebruikt kunnen worden om gammstraling af te schermen - in huis hebben?”

Handleiding

De handleiding werd eind januari gepresenteerd op een conferentie van Interpol en wordt verspreid onder instanties die te maken kunnen krijgen met een nucleair of radioactief incident. “Ook de politie in Nederland zou hier gebruik van kunnen maken. De handleiding wordt daarom waarschijnlijk op het kennisnet van de politie geplaatst”, zegt Dalmolen.