Tekst Ruben Murk

Ieder jaar krijgt de politie 40.000 meldingen van een vermissing. Het gaat dan zowel om volwassenen als kinderen. Ongeveer 80 procent is binnen 48 uur teruggevonden, in maar ongeveer 100 gevallen is de vermiste persoon na een jaar nog altijd spoorloos. “Het allerbelangrijkste is dat je de oorzaak achterhaalt. Waarom is iemand vermist? Dan kun je veel gerichter zoeken.”

“Vermissing is een symptoom. Als je de oorzaak kan achterhalen, kun je het symptoom bestrijden.”

Irma Schijf, tot 2016 teamleider vermissingen bij de politie, hield zich jaren bezig met de opsporing van vermiste personen in Nederland. Ze schreef het Handboek Vermiste Personen samen met Carlo Schippers, Paul van den Eshof en Sybo Schouten dat sinds vrijdag in de winkels ligt en online te bestellen is.

“Vermissing is een symptoom. Als je de oorzaak kan achterhalen, kun je het symptoom bestrijden”, beschrijft Schijf. “Je moet je altijd afvragen: in welk proces hoort deze casus. Is het moord? Gaat het om een zedendelict? Belandde iemand in de prostitutie? Of is iemand vrijwillig vertrokken? De oorzaak achterhalen is cruciaal. Bij vermissingen die verkeerd afliepen, ging het mis omdat de oorzaak onduidelijk bleef.”

Studieboek en handboek

Schijf werkte in de afgelopen jaren aan het Handboek Vermiste Personen. Er verscheen al een handboek in 2002, maar die versie werd alleen intern gebruikt. “In de loop der jaren is er zo veel nieuwe kennis bijgekomen, dat we besloten hebben om dit handboek te herschrijven”, legt ze uit.

Het handboek is bedoeld als studieboek voor agenten in opleiding, maar kan ook als handboek dienen dat agenten tijdens het werk er op kunnen naslaan. “Dit boek is breder opgezet dan de eerste versie”, aldus Schijf. “Het eerste boek richtte zich op onderzoeken en type vermissingen. Wat is bijvoorbeeld het zoekgebied bij een vermiste, demente bejaarde.”

Kleine rol NFI

Het nieuwe handboek gaat een stuk verder. Het beschrijft het hele proces. Wie is waarvoor verantwoordelijk? Wat zijn de juridische kaders? Wat kan wel en wat niet binnen het strafrecht? Welke zoekmiddelen kunnen worden ingezet? “Daarnaast gaan we ook in op vermissingen in het buitenland, waarbij je met andere wetgeving te maken krijgt. Maar ook worden wetenschappelijke onderzoeken toegelicht, zoals het onderzoek naar clandestiene graven door het NFI.”

Ook andere onderzoeken van het Nederlands Forensisch Instituut die een rol kunnen spelen bij vermissingen - zoals DNA-verwantschapsonderzoek – komen in het boek aan de orde.

“In de loop der jaren is er zo veel nieuwe kennis bijgekomen, dat we besloten hebben om dit handboek te herschrijven.”

Boek te bestellen

Het boek is niet alleen bedoeld voor de politie, maar eigenlijk voor allerlei organisaties die betrokken kunnen zijn bij een vermissing. Schijf: “We brengen het boek dan ook niet alleen in het Nederlands uit. Er verschijnt ook een Engelstalige versie, onder meer bedoeld voor Interpol.”

Het boek wordt uitgegeven door Reed Business.