Tekst Ruben Murk
In het menselijk lichaam zitten tien keer meer micro-organismen dan humane cellen. Bij veel mensen lopen bij die gedachte de rillingen over hun lijf. Zo niet bij onderzoeker Frederike Quaak. Zij ziet juist de kansen die de ‘beestjes’ bieden bij de opsporing van daders van misdrijven.
“Wij mensen zijn een wandelend ecosysteem. Micro-organismen op je huid zijn heel anders dan bijvoorbeeld micro-organismen in je mond. Deze organismen kun je bij contact achter laten."
“Wij mensen zijn een wandelend ecosysteem”, lacht Quaak. Zij werkt bij het deskundigheidsgebied Niet Humane Biologische Sporen van het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) en doet uitgebreid onderzoek naar de minuscule organismen.
“Micro-organismen op je huid zijn heel anders dan bijvoorbeeld micro-organismen in je mond. Deze organismen kun je bij contact achter laten. Wij kunnen door ons onderzoek achterhalen waar deze micro-organismen vandaan komen.”
Woestijnen en poolgebieden
Maar wat zijn micro-organismen precies? Micro-organismen zijn zo klein dat ze met het blote oog niet zijn te zien. Deze eencelligen komen overal voor in de natuur, ook in extreme omgevingen als de poolgebieden, woestijnen en op de bodem van de oceaan. En dus ook in en op het menselijk lichaam.
“De exacte samenstelling van de populaties micro-organismen in en op het menselijk lichaam verschilt van mens tot mens. Deze is onder meer afhankelijk van waar iemand woont en wat iemand eet”, legt Quaak uit. “Ze kunnen daarmee ook iets zeggen over de gezondheid van mensen en daarom doet de medische wereld ook veel onderzoeken naar deze organismen.”
Daders opsporen
Dat deze populaties micro-organismen tamelijk uniek zijn, stelden onderzoekers eens vast in een vrij eenvoudig experiment; ze lieten een aantal deelnemers enige tijd achter een pc werken. “Aan de hand van onderzoek naar micro-organismen op het toetsenbord en de muis, konden ze de onderzoekers de deelnemers aan de werkplek linken”, weet Quaak.
Zo’n onderzoek klinkt voor forensisch onderzoekers uiteraard heel veel belovend, maar nuanceert de onderzoeker ook: “Je vindt overigens nooit een 100 procent match, omdat er te veel factoren zijn die de populaties verstoren.”
"Tot die tijd kunnen we de methode al inzetten voor onderzoek in strafzaken, maar de uitspraken die we nu kunnen doen, zijn minder stellig."
Forensische methode
Quaak en haar collega’s ontwikkelen een methode om de populaties micro-organismen te kunnen inzetten in forensische onderzoeken. De methode kan vooral een rol spelen in zedenzaken, verwacht Quaak. “Omdat we op basis van de aangetroffen micro-organismen kunnen achterhalen van welk lichaamsdeel de cellen in een bemonstering afkomstig zijn.”
Voor de forensische toepassing proberen Quaak en haar collega’s een set micro-organismen te selecteren, om de herkomst van celmateriaal te kunnen bepalen. “Het gaat dan om de meest voorkomende en voor de hand liggende populaties. We hopen volgend jaar een goede set te hebben ontwikkeld. Tot die tijd kunnen we de methode al inzetten voor onderzoek in strafzaken, maar de uitspraken die we nu kunnen doen, zijn minder stellig."
