Tekst Ruben Murk

Bijna vijftig journalisten uit alle uithoeken van de wereld aanschouwden donderdag met eigen ogen hoeveel technieken er al zijn om nucleaire incidenten te onderzoeken of zelfs te voorkomen.

“Waar andere landen toekijken en vooral praten, heeft Nederland als eerste een stap gezet."

Velen toonden zich onder de indruk tijdens de demonstraties bij het Nederlands Forensisch Instituut (NFI). In het getoonde scenario vonden onderzoekers in een verongelukte auto een vuile bom.

“Nederland is koploper”, vatte journalist Abdulkadir Alkasim uit Nigeria zijn conclusie bondig samen. “Waar andere landen toekijken en vooral praten, heeft Nederland als eerste een stap gezet. Overheden, het bedrijfsleven en kennisinstellingen bundelen hun krachten en brengen ideeën tot leven”, zei hij.

Veiligheidscluster

Het NFI vormt samen met andere partijen The Hague Security Delta. Een samenwerking met TNO, Siemens en andere bedrijven en universiteiten. Daardoor is het in een klap het grootste veiligheidscluster van Europa. In de aanloop naar de Nuclear Security Summit gaven deze partijen een inkijkje in hun onderzoekstechnieken en toonden hun innovaties die kunnen worden ingezet bij een nucleair of radiologisch incident.

“Een prachtige samenwerking. Hier is de concentratie van kennis. Het werkt waarschijnlijk vooral goed omdat Nederland een klein land is”, meent Alkasim. Evenmin als in Nigeria, bestaat zo’n veiligheidscluster in Indonesië. “In ons land werkt de overheid op dit gebied niet samen met het bedrijfsleven”, legt journalist Dahono Fitrianto van de Morning Daily Kompas uit. 

Zwarte markt

Volgens Fitrianto zijn in zijn land maar weinig mensen zich bewust van de dreiging van nucleaire incidenten. “Het is voor mensen een ver-van-mijn-bedshow. Er zijn geen kerncentrales, alleen 3 reactoren. De grootste uitdaging is te zorgen dat mensen zich wel bewust van de risico’s worden.”

Dat bewust zijn is er ook niet in Roemenië, vertelt Claudie Marcu. Zij is correspondent voor Radio Romania. De aandacht voor nucleair terrorisme vindt ze niet overdreven. Er is veel nucleair materiaal op de zwarte markt verkrijgbaar. “En een incident met een vuile bom kan heel veel impact hebben.”

"Een prachtige samenwerking. Hier is de concentratie van kennis. Het werkt waarschijnlijk vooral goed omdat Nederland een klein land is."

Smokkelaars

Naast alle lof, waren er ook journalisten die zich kritischer toonden, bijvoorbeeld Natasha Mozgovaya correspondent voor de Voice of America. Volgens haar is het onderscheppen van smokkelaars niet zo eenvoudig. Ze schetste een scenario waarbij smokkelaars nucleair materiaal over de grens tussen Mexico en de Verenigde Staten smokkelen. “Daar staat echt niet aan het einde van iedere tunnel een scanner”, zei ze.

“Niets doen is geen alternatief”, vervolgde ze. Maar Mozgovaya vroeg zich wel hardop af incidenten zijn te voorkomen. En stelde: “En er zijn landen die niet op de Nuclear Security Summit komen, zoals Iran en Noord-Korea. En als in Noord-Korea een nucleair incident is, komen we daar waarschijnlijk nooit achter."