Tekst Ruben Murk
In het huidige digitale tijdperk is het onmogelijk om geen digitale sporen achter te laten. We bellen, internetten, betalen onze boodschappen met een pinpas en rijden met onze auto’s langs (verkeers-)camera’s. Maar hoe vinden forensische experts in al die data dat ene stukje informatie dat een strafzaak rond maakt?
De technische vooruitgang heeft ons leven zowel eenvoudiger als complexer gemaakt. En dat geldt ook voor de forensische onderzoeksmogelijkheden. Nog nooit konden de experts uit zo veel digitale sporen putten als vandaag de dag. Maar die hoeveelheid kan ook een valkuil zijn. Want kun je door al die bomen het bos nog wel zien?
"Zie het als een thermometer van de criminaliteit op een bepaald tijdstip in een bepaald gebied."
Kecida
Neem bijvoorbeeld een kinderpornozaak. De gemiddelde hoeveelheid data die in deze zaken bij verdachten wordt aangetroffen, is gelijk aan een file van vijf kilometer vrachtwagens, volgeladen met dubbelzijdig bedrukt papier. Hoe filter je die informatie? Waar bevindt zich belangrijke informatie? En hoe leg je verbanden tussen die stukjes informatie?
Kecida – het Kennis- en expertisecentrum voor intelligente data-analyse – is een onderdeel van het NFI dat die essentiële informatie uit ‘big data’ kan halen. Kecida maakt allerlei informatiebronnen doorzoekbaar en analyseerbaar, van Whatsappjes en smsjes, tot Worddocumenten, tapgegevens en registraties van verkeerscamera’s”, opgenomen telefoongesprekken en video’s. “De specialisten van Kecida selecteren, structureren, waar nodig anonimiseren en analyseren deze informatie ten behoeve van de ketenpartners”, zegt Menno Israël, onderzoeker bij Kecida.
Verbanden leggen
De juiste stukjes informatie vinden is één, stukjes informatie vinden die elkaar aanvullen is twee. Kecida is in staat om op verzoek die verbanden te leggen. Een voorbeeld. Iedere maand maken in verschillende steden grote groepen mensen geld over. Op zich hoeft daar niets vreemds aan te zijn. Maar door andere kenmerken mee te nemen, zoals relaties die met netwerkanalyse zijn gevonden, zou het kunnen duiden op een georganiseerd verband, op een crimineel netwerk. “Het is in ieder geval iets waar je naar kunt kijken.”
Door die stukjes informatie te analyseren en verbanden te leggen, kunnen ook statistische voorspellingen worden gedaan, bijvoorbeeld bij een inbraak. De deur is opengebroken en er liggen glasscherven op de deurmat. Door dergelijke gegevens mee te nemen in de analyse, is het mogelijk om te kijken of er een patroon in inbraken zit. “Op die manier weet de politie op welke plaatsen ze welke sporen zouden kunnen aantreffen en of deze specifieke werkwijze van de dader(s) vaker voorkomt. Maar ook welke sporen het beste resultaat gaven in forensisch onderzoek.”
"Door die stukjes informatie te analyseren en verbanden te leggen, kunnen ook statistische voorspellingen worden gedaan."
Thermometer
Maar Kecida kan meer statistische voorspellingen doen, bijvoorbeeld over het soort inbraken dat in een bepaalde periode wordt gepleegd. “Een aantal factoren speelt een rol bij misdrijven, bijvoorbeeld de periode van het jaar, het weer, het soort buurt. Zie het als een thermometer van de criminaliteit op een bepaald tijdstip in een bepaald gebied. Door rekening te houden met al die factoren, kan een criminaliteitsvoorspelling worden gedaan.”
Dat kan op het eerste gezicht voor de hand liggende resultaten opleveren: dat er veel wordt ingebroken tijdens de vakantieperiode. Maar dat het ook tot nieuwe, minder voor de hand liggende inzichten leidt, daarvan is Israël overtuigd.
