Tekst Ruben Murk

Het NFI heeft dankzij het maken van een chemisch profiel in een aantal zaken het verband kunnen leggen tussen een explosief op een plaats delict en (grondstoffen voor) explosieven bij een verdachte thuis.

Hanneke Brust ontwikkelde daarvoor nieuwe methodes en promoveerde deze week aan de Universiteit van Amsterdam op het onderwerp. Aan @NFI legt ze uit hoe het maken van chemische profielen van explosieven werkt.

"Bij elk explosief is de samenstelling anders. Die verschillen ontstaan bijvoorbeeld in het productieproces, maar ook opslagcondities zijn van invloed."

Chemische profielen, wat houdt dat in?

"Bij het maken van chemisch profielen kijk je naar de chemische samenstelling van materiaal. Met analysetechnieken kun je onzuiverheden, degradatieproducten en isotopen bepalen. Bij elk explosief is de samenstelling anders. Die verschillen ontstaan bijvoorbeeld in het productieproces, maar ook opslagcondities zijn van invloed."

Overigens bedoelen we met degradatieproducten de uiteengevallen stoffen na de explosie.

Welke soorten explosieven heb je onderzocht?

"Tijdens mijn onderzoek heb ik gekeken naar onzuiverheden en afbraakproducten van explosieven als TNT, HMTD, PETN en ammoniumnitraat (AN). Zo heb ik bij ammoniumnitraat, een belangrijke kunstmeststof dat ook kan worden gebruikt als explosief, gekeken naar de elementsamenstelling en de isotoopratio’s. Die kunnen iets zeggen over de herkomst van het materiaal."

Wat levert die informatie op?

"Met chemische profielen van explosieven kun je een vergelijking maken tussen verschillende explosieven. Je kunt niet met 100 procent zekerheid een verband leggen, maar je kunt wel iets zeggen over de waarschijnlijkheid dat er een verband bestaat."

Die informatie is ook gebruikt in verschillende onderzoeken?

"Het NFI heeft de methodes inderdaad toegepast in een aantal zaken."

"In de meeste onderzoeksprojecten hebben we een vergelijking gemaakt op bronniveau, dus een vergelijking van de samenstelling van explosieven."

Kun je daarvan een voorbeeld geven?

"In de meeste onderzoeksprojecten hebben we een vergelijking gemaakt op bronniveau, dus een vergelijking van de samenstelling van explosieven. Het onderzoek naar de samenstelling van PETN ging een andere richting op. Hier hebben we in een zaak een vergelijking gemaakt op activiteitenniveau. Dat houdt in dat je kijkt wat er gebeurd kan zijn. We onderzochten een zaak waarbij PETN was gebruikt voor een serie kluiskraken in Nederland."

Is jouw promotieonderzoek nu helemaal afgerond?

"Ik heb me gericht op deze vier typen explosieven. Daarmee is voor mij het promotieonderzoek nu klaar. Maar je kunt nog allerlei andere soorten explosieven onderzoeken en daarvan chemische profielen opstellen. Wat ik in de toekomst meer zie gebeuren is onderzoek - naast het vergelijken van twee explosieven - dat zich richt op wat je nog kunt achterhalen als je maar één explosief hebt gevonden. Kun je zeggen waar het vandaan komt?"