Tekst Ruben Murk
Het NFI geeft op verzoek van politieorganisatie Interpol wereldwijd trainingen om onder andere opsporingsdiensten te leren hoe forensisch onderzoek kan helpen bij het oplossen van een nucleair of radiologisch incident. “De eerste prioriteit is vaak de veiligheid. Maar met forensische technieken kan het mogelijk zijn om snel te achterhalen wie achter een incident zitten.”
Aan het woord zijn stralingsdeskundigen Jan Dalmolen en Rabinder Gajadhar van het Nederlands Forensisch Instituut (NFI). Zij bedachten een game waarvan het scenario in 2009 was ontwikkeld voor een wereldwijd initiatief om nucleair terrorisme tegen te gaan. Daarin komen de spelers op verschillende plaatsen delict waarbij radioactiviteit is betrokken. De spelers kunnen daar bij elk object forensisch onderzoek doen en zo de verdachte opsporen. Door bewijsmateriaal aan elkaar te linken, kan een aanslag worden verijdeld.
Een game om te trainen op nucleaire incidenten.
Atoomagentschap
Dalmolen en Gajadhar gaven de training onder meer in Polen, Kroatië en Panama aan diensten als douane, politie, justitie, stralingsdeskundigen en veiligheidsdiensten. Binnenkort staat een bezoek aan Vietnam op het programma. Ook het Internationaal Atoomagentschap IAEA in Wenen maakt gebruik van de kennis van het NFI. Zo kwam een afvaardiging van een kleine 30 Afrikaanse landen in Algerije bijeen om van de deskundigheid van het NFI te leren.
De game speelt zich af in de haven van Rotterdam en in een loods een woning in Flevoland. “Het gaat erom dat de spelers leren locaties aan elkaar te linken door de spullen die ze daar aantreffen door er met een forensische bril naar te kijken. Maar ook om potentiële verdachten te kunnen linken en verdachten aan elkaar en aan locaties te kunnen koppelen”, legt Dalmolen uit. Want de forensisch wetenschappers willen niet alleen weten wat de herkomst van radioactief en nucleair materiaal is, maar vooral ook wat er is gebeurd en wie erachter zitten. “Op die manier zou je nieuwe incidenten kunnen voorkomen.”
Zijn er overeenkomsten tussen de nucleaire materialen die op verschillende plaatsen delict zijn aangetroffen?
Laboratorium
Volgens de twee stralingsdeskundigen zit er nog een gedachte achter het spelen van de videogame. “Alles wat je aan mogelijk bewijsmateriaal tegenkomt op een plaats delict, wil je kunnen bevestigen in het laboratorium. Is het bijvoorbeeld echt nucleair materiaal? Zijn er overeenkomsten tussen de nucleaire materialen die op verschillende plaatsen delict zijn aangetroffen? En kun je met de gevonden afstandsbediening echt de gevonden dirty bom laten ontploffen?” Antwoorden vanuit het lab op dergelijke vragen maken een eventuele strafzaak alleen maar sterker, beredeneren ze. “Daarbij hoort ook hoe je omgaat met sporen. Hoe stel je die veilig? En welk sporenonderzoek geeft je zo snel mogelijk de cruciale informatie?”
