Tekst Ruben Murk
Het is ergens in de namiddag van 25 februari 2009 als in een controlekamer in de haven van Rotterdam een alarm binnenkomt. Vanuit een container op een vrachtwagen is gammastraling gemeten. Is het een loze melding, of hebben we te maken met een serieus probleem?
We gaan op onderzoek uit in de virtuele wereld van een game die het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) heeft ontwikkeld. Doel ervan is de speler bewust te maken welke rol forensisch onderzoek kan spelen in strafzaken waarbij sprake is van een nucleair of radiologisch incident.
Bewust maken welke rol forensisch onderzoek kan spelen in strafzaken waarbij sprake is van een nucleair of radiologisch incident.
Zwaailichten
Slingerend over de weg en met zwaailichten komen wij – voor even de forensisch onderzoekers –bij de vrachtwagen die in quarantaine is gesteld. De omgeving is afgezet en rondom de vrachtwagen is nogmaals met mobiele stralingsapparatuur gemeten. De eerder gemeten gammastraling blijkt uit een houten kist te komen, die inmiddels klaarstaat voor ons onderzoek. De politie heeft ons bijgepraat en verzekerd dat er geen boobytraps in de kist zitten.
Veiligheid gaat boven alles en dus lopen we met dosimeters en in beschermende kleding – witte pakken - op de kist af.
Daarin zitten Delftsblauwe porseleinen kippen. Als echte onderzoekers vinden we dat vreemd. Want wie importeert er nou Delftsblauw vanuit het buitenland, terwijl dat toch echt in Nederland wordt gemaakt. We weten dat porselein licht radioactief is; de ideale dekmantel om radioactief materiaal in te smokkelen. De kippen blijken dan ook gevuld met radioactief smokkelwaar, de bron van de straling.
Pakbon
We zijn dus op onze hoede. Zeker ook als we in de kist een GPS-tracker aantreffen. Kennelijk is er iemand die zijn zending nauwgezet in de gaten wil houden. Op de pakbon staat de eindbestemming van de kist, een loods in Lelystad. Dat geeft ons handvatten voor het vervolg van ons onderzoek.
Ook besluiten we de kist, de kippen en de GPS-tracker te laten onderzoeken op vingersporen en voeren we DNA-onderzoek uit op een haar die we aantreffen op tape. Misschien levert dat een match op in de DNA-databank. Het DNA-profiel delen we bovendien met Interpol.
Loods
We zijn het erover eens dat we klaar zijn op deze locatie en gaan daarom op weg naar Lelystad, de eindbestemming van de ‘radioactieve kippen’. De politie heeft de omgeving van de loods uitgekamd; wij kunnen er veilig ons werk doen. Sommige sporen lopen dood. De huurder van de loods deed dat onder een valse naam en betaalde altijd in contanten. Beelden van beveiligingscamera’s zijn te vaag om iets mee te kunnen.
Maar opnieuw vinden we een scala aan sporen die we wel kunnen onderzoeken om de zaak op te lossen; een notitieblok met recepten voor het maken van bommen, verdacht wit poeder, ontvlambare stoffen, restanten van radioactief materiaal op een trechter en een peuk in een asbak. DNA-onderzoek aan de peuk levert een match op in de DNA-databank voor strafzaken; Dirk Jan K. Hij woont in Almere en zat al eens vast voor het molesteren van zijn vrouw en verboden wapenbezit.
Echte wereld
Vanuit de game stappen we over naar de echte wereld. Bij het NFI is een klein huis nagebouwd, waar we op zoek kunnen naar sporen. We laten digitaal sporenonderzoek uitvoeren aan een laptop en een mobiel die we tegenkomen. Daaruit komen de GPS-coördinatoren van de GPS-tracker boven die in de haven werd gevonden.
Al snel vinden we in een rugzak een dirty bom en een plattegrond van een winkel in Amsterdam. Serieuze aanwijzingen waar de politie wat mee kan. Wij discussiëren aan een tafel verder welke sporen we kunnen linken, om ook de verdachte aan de locaties en de locaties onderling te kunnen verbinden. Dat zou de strafzaak alleen maar sterker maken.
